Depremde Hasar Almayan 5 katlı Binaya Yıkım Kararı
6 Şubat 2024 ve 20 Şubat 2024 depremlerinin en çok etkilediği il olan Hatay da, depremlerin tümünü hasarsız olarak atlatan 5 katlı RENDE apartmanına Rezerv alanda olması nedeni ile yıkım kararı çıktı.
Hatay ve çevre illerde bu ve buna benzer bir çok az hasarlı veya hasarsız bina için rezerv alanı içine dahil edilmesi dolayısı ile Yıkım Kararları çıktı.
Not: Tahmin edilen mühendislik hesaplamalarının üzerinde bir yıkım etkisi oluşturan 6 Şubat 2024 depreminde 2018 Deprem Yönetmeliği dahil olmak üzere çoğu 2000 öncesi bir çok bina yıkılmış ve ağır hasar almıştı.
TRUTHSEEKER Duyurdu
6 Şubat Depremlerinde yıkılan ve yıkılmayan binaları bilimsel çerçevelerde inceleyip yorum yapan TruthSeeker 5 Katlı Rende Apartmanını detaylı incelemiş ve hasar almama nedenlerini ortaya koymuştu.
Bina yapısı, yıkımın en fazla olduğu Hatay Odabaşı Mahallesinde olması nedeniyle dikkat çekmiştir diyebiliriz. Bu sebeple Virginya Üniversitesi Öğretim görevlilerinden Sn. Prof. Osman E. Özbulut tarafından Bina yapısı incelenmeye değer görmüştür.
Kahraman Maraş’ta Aynı Şekilde Hasarsız İMO Binası da Rezerv Alan içinde Kaldı
Kahramanmaraş’ta depremin yıkığı onlarca bina arasında hasar almadan ayakta kalan İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) binası, rezerv alan içinde yer alması nedeniyle yaklaşık üç aydır yıkım tehdidi altında. İMO yöneticileri, binanın bir sembol olarak yaşatılmasını ve yıkılmamasını istiyor. Yetkili makamlarla yapılan girişimler ise henüz sonuç vermiş değil.
İnşaat Mühendisliği Mesleğini İtibarsızlaştırma
Ülkemizde İnşaat Mühendisliği ve Mimarlık Mesleklerinin gün geçtikçe itibarsızlaştırıldığı anlaşılmaktadır. İnşaat Mühendisliği mesleği gereği yapı tasarımlarında Minimum maliyet ile Can güvenliğini sağlayacak yapıları tasarlamakla yükümlüdür. Fakat Binanızı Yönetmelik gereksinimlerinin üstünde bir tasarım ile yapmanız (Rende Apt. Örneğinde olduğu gibi) size her zaman avantaj getirmeyebiliyor.
Rezerv alan içine alınan ve Hasarsız raporu verilen binanın yıkılması, depremde ayakta kalan binaları bir anlamda kanıtsızlaştırma ve itibarsızlaştırma anlamına gelebiliyor.
Yıkılması planlanan Binanın bulunduğu bölgeye zemin iyileştirme yapılması (Fore kazık, enjeksiyon vb) planlanmaktadır.
Asıl soru; şu anki bina mevcut depremleri herhangi bir zemin iyileştirmesi yapılmadan “konvansiyonel sistemle” hasarsız olarak atlatabiliyorsa, yeni yapılacak olan binalar için niye zemin iyileştirilmesi yapılması planlanmaktadır.
Yeni Deprem Yönetmeliği Tartışmalı Hale geldi
Yeni Deprem yönetmeliğine göre(TBDY 2018) yapılan Bina türü yapıların da çökmesi, ağır hasar alması Yeni Deprem Yönetmeliğinin sorgulanır hale getirmiştir.
Örnek verecek olursak:
- TBDY2007 yönetmeliğinde Minimum Perde kesit oranı 1/7 (25×175 cm) iken, TBDY2018′ de bu değer 1/6 (25×150) oranına düşürülmüştür. Bunun nedenini anlamak mümkün değil. Akıllara Bina yönetmeliğinin Müteahhitlerin yararına fakat Mühendislerin zararına göre hazırlanmış olabileceği ihtimalini getirmiyor değil.
- Yönetmelik maddeleri Çerçeve Sistem tanımlamalarını yapmamış. Özellikle Hatay bölgesinde Kapalı çıkmalarda “Kiriş Süreksizliği” gibi tasarımlar çokça dikkat çekmektedir. Mimari sebeplerden ve Müteahhit baskılarından dolayı çokça bina türü yapı bu şekilde tasarlanmıştır. İnşaat Mühendisleri olarak su soruları sorabiliriz;
- Yönetmelik maddelerinin hiç birinde “Kiriş süreksizliğinin olmaması gerektiği” konusunda bir madde yoktur. Buna rağmen statik proje müellifleri yıkılan binalarda bundan dolayı tali kusurlu sorumlu tutulabiliyor.
- Yazılımlar meselesi: Yapılarınızı aşağıda gösterilen herhangi bir modele göre tasarladığınız zaman, Kullanılan mevcut inşaat mühendisliği programlarının hepsinin aşağıdaki yapı türlerinin depreme karşı dayanıklı tasarım raporları verdiğini söyleyebiliriz. Peki o zaman bu yazılımların da doğruluğunun incelenmesi/soruşturulması gerekmiyor mu? Ya yönetmelikler yanlış yada yazılımlar veya her ikiside. Bu sebepten dolayı bir çok tasarım mühendisi asli/tali kusurlu gösterilip tutuklu yargılanıyor.
- Deprem İvmeleri: 06.02.2024 Şubat depremlerinin İvme ölçer istasyonlarında kaydedilen ivme değerlerinin AFAD-DD-2 değerlerinden çok daha yüksek değerlerde olduğunu belirtmektedir.
- Yönetmeliklere Güvenmeyin : Özellikle Deprem bölgesinde bir yapı tasarlıyorsanız her zaman Yönetmeliğin minimum koşulları karşıladığı durumların en az 1.5 katı gibi güvenli olacak şekilde yapılarınızı tasarlayın.
